صرافی غیر متمرکز چیست؟ تفاوت های آن با صرافی متمرکز+ مزایا و معایب هرکدام
صرافی غیر متمرکز (DEX) چیست؟ و چه تفاوتی با صرافی متمرکز (CEX) دارد؟ برخی از فعالان اقتصادی تولد صرافی های غیر متمرکز را پایانی بر سلطه صرافی های متمرکز می دانند چرا که کاربران به لطف وجود این پلتفرم های غیر متمرکز می توانند، به صورت مستقیم و بدون واسطه به ترید و معامله بپردازند. در این نوشته بر آنیم تا ضمن پاسخ به سوالات مهم کاربران از جمله صرافی غیر متمرکز (DEX) چیست؟ و فرق صرافی متمرکز و غیر متمرکز، به مزایا و معایب صرافی غیرمتمرکز و متمرکز نیز بپردازیم. اگر علاقه مند به ترید هستید ولی هنوز تجربه کافی ندارید، ما در اکانت دمو 1000 هزار دلار به شما هدیه می دهیم تا بتوانید ترید را تجربه کرده و با یادگیری کامل، وارد دنیای ترید شوید.
فهرست مطالب
صرافی غیرمتمرکز چیست؟ + تاریخچه صرافی غیرمتمرکز در یک نگاه
منظور از صرافی غیر متمرکز چیست؟ صرافی غیرمتمرکز یا به‌اختصار DEX، بستری است که کاربران در آن می‌توانند بدون واسطه، به‌صورت مستقیم و همتا‌به‌همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را با یکدیگر مبادله کنند. برخلاف صرافی‌های سنتی که نیاز به ثبت‌نام، احراز هویت و واسطه‌گری دارند، در یک صرافی غیرمتمرکز تنها چیزی که نیاز دارید، یک کیف پول ارز دیجیتال متصل به اینترنت است.
ساختار این پلتفرم‌ها بر پایه فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند بنا شده؛ یعنی همه تراکنش‌ها به‌صورت خودکار، شفاف و بدون دخالت نهاد مرکزی انجام می‌شود. همین موضوع باعث شده که DEXها به یکی از ارکان اصلی دنیای دیفای (DeFi) تبدیل شوند.
از میان معروف‌ترین نمونه‌های صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توان به Uniswap، PancakeSwap، Curve Finance، SushiSwapt , the true tradeو Trader Joe اشاره کرد. این پلتفرم‌ها نه‌تنها امکان معامله توکن‌ها را بدون واسطه فراهم می‌کنند، بلکه در بسیاری از موارد، قابلیت مشارکت در تامین نقدینگی و کسب درآمد از کارمزدها را نیز ارائه می‌دهند.
یکی از ویژگی‌های کلیدی DEXها، غیرامانی بودن آن‌هاست. یعنی چه؟ یعنی کنترل کامل دارایی‌ها و کلیدهای خصوصی در اختیار کاربر باقی می‌ماند. برخلاف صرافی‌های متمرکز که کاربر باید دارایی‌هایش را به حساب صرافی منتقل کند، در صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال شما در کیف پول‌تان باقی می‌ماند و تنها در صورت انجام تراکنش، از طریق کیف پول امضای دیجیتال انجام می‌شود.
نکته جالب اینجاست که همه صرافی‌های غیرمتمرکز یک ساختار یکسان ندارند. برخی از آنها از مدل دفتر سفارش (Order Book) مشابه صرافی‌های سنتی استفاده می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر مبتنی بر مدل بازارساز خودکار (AMM) هستند که از استخرهای نقدینگی برای اجرای معاملات بهره می‌گیرند. در نهایت، اگر به دنبال آزادی بیشتر، امنیت بالاتر و تجربه‌ای غیرمتمرکز در دنیای معاملات ارز دیجیتال هستید، صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند گزینه‌ای ایده‌آل برای شما باشند.
از تولد بیت‌کوین تا ظهور صرافی‌های غیرمتمرکز
بد نیست نگاهی بندازیم به تاریخچه صرافی های غیرمتمرکز تا ببینیم اصلا چه اتفاقاتی منجر به خلق این نوع از صرافی ها شد؟ جالب است که بدانید هنگام خلق بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹، هنوز پلتفرمی برای خرید و فروش آن وجود نداشت. کاربران اولیه برای معامله، به روش‌های دستی و انجمن‌های اینترنتی متکی بودند. نخستین صرافی‌هایی که راه‌اندازی شدند، متمرکز بودند؛ اما مدل متمرکز با فلسفه غیرمتمرکز و همتابه‌همتای بیت‌کوین در تضاد بود.
در ادامه نیز، صرافی‌های متمرکز به اهداف جذابی برای هکرها تبدیل شدند و بارها دارایی کاربران در حملات سایبری از بین رفت. همین مشکلات، نیاز به صرافی‌هایی امن‌تر و بدون واسطه را روشن کرد. در سال ۲۰۱۴ اولین صرافی غیرمتمرکز با نام NXT Asset Exchange راه‌اندازی شد، اما تنها از توکن داخلی خود پشتیبانی می‌کرد. در همین سال، پروژه Blocknet اعلام کرد که برای ایجاد یک صرافی غیرمتمرکز واقعی، باید تمام مراحل معامله، از ثبت سفارش تا تبادل توکن، بدون نهاد مرکزی انجام شود.
نتیجه این تلاش‌ها، تولد صرافی Block DX بود؛ اولین DEX واقعی که به‌صورت dApp و بر بستر پروتکل اختصاصی طراحی شد. این پروژه آغازگر موج جدیدی از صرافی‌های غیرمتمرکز بود که امروز نقش مهمی در اکوسیستم دیفای دارند. خب حالا که به سوال صرافی غیر متمرکز چیست پاسخ دادیم، باید برویم به سراغ نحوه کار این نوع صرافی ها.
اگر میخواهید 0 تا 100 ثبت نام در صرافی غیرمتمرکز را یاد بگیرید، مقاله آموزش ثبت نام صرافی را از دست ندهید.
انواع صرافی های غیرمتمرکز و نحوه کار آنها
به طور کلی 3 نوع صرافی غیرمتمرکز وجود دارد که در این بخش به توضیح نحوه کار هر کدام از آنها می پردازیم. انواع صرافی های غیرمتمرکز عبارت اند از:
- بازارساز خودکار (AMM)
- صرافی‌های غیرمتمرکز با دفتر سفارش‌ها
- تجمیع‌کننده‌های صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX Aggregators)
نوع اول: بازارساز خودکار (AMM)
بازارسازهای خودکار یکی از محبوب‌ترین مدل‌های صرافی‌های غیرمتمرکز هستند که برای حل مشکل نقدینگی در بازارهای ارز دیجیتال طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها از قراردادهای هوشمند برای انجام معاملات استفاده می‌کنند و به‌جای تطبیق سفارش‌های خرید و فروش، از استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) بهره می‌برند.
در بازارساز خودکار، کاربران با سپرده‌گذاری دو توکن مختلف در استخر نقدینگی، به تأمین نقدینگی برای صرافی کمک می‌کنند. این تأمین‌کنندگان نقدینگی به ازای کارمزدهای معاملات انجام‌شده، پاداش دریافت می‌کنند. این فرایند که به آن «استخراج نقدینگی» گفته می‌شود، به تأمین‌کنندگان امکان می‌دهد تا از درآمد حاصل از معاملات بهره‌مند شوند.
- مزیت: حذف نیاز به نهادهای مرکزی و تسهیل مبادلات ارزهای دیجیتال
- چالش: یکی از چالش‌های بزرگ بازارسازهای خودکار، لغزش قیمت (Slippage) است. لغزش زمانی رخ می‌دهد که نقدینگی استخر برای یک معامله بزرگ کافی نباشد و در نتیجه، قیمت خرید از قیمت واقعی بازار بیشتر شود.
نوع دوم: صرافی‌های غیرمتمرکز با دفتر سفارش‌ها
صرافی‌های غیرمتمرکز با دفتر سفارش‌ها (Order Book DEX) دقیقاً مشابه صرافی‌های متمرکز عمل می‌کنند. در این مدل، تمامی سفارش‌های خرید و فروش برای جفت‌ارزهای مختلف در یک دفتر سفارش ثبت می‌شود. دفتر سفارش‌ها، شکاف میان قیمت خرید و فروش را تعیین می‌کند و به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که معاملات خود را با قیمت مورد نظر انجام دهند.
این نوع صرافی‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- دفتر سفارش‌های درون‌زنجیره‌ای (On-chain): در این نوع، تمامی اطلاعات سفارش‌ها در بلاکچین ذخیره می‌شود و دارایی‌ها همچنان در کیف پول‌های کاربران باقی می‌ماند.
- دفتر سفارش‌های برون‌زنجیره‌ای (Off-chain): در این حالت، فقط تراکنش نهایی ثبت شده و تکمیل می‌شود، در حالی که اطلاعات سفارش‌ها خارج از بلاکچین ذخیره می‌شود. این روش سرعت و کارایی بیشتری دارد و هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهد.
نوع سوم: تجمیع‌کننده‌های صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX Aggregators)
در ادامه صرافی غیرمتمرکز چیست و انواع آن، نوبت به تجمیع کننده ها می رسد. تجمیع‌کننده‌ها یکی از نوآوری‌های جدید در دنیای صرافی‌های غیرمتمرکز هستند. این پلتفرم‌ها نقدینگی چندین صرافی غیرمتمرکز مختلف را جمع‌آوری کرده و بهترین قیمت‌ها را برای کاربران فراهم می‌آورند. با استفاده از تجمیع‌کننده‌ها، می‌توان سفارش‌های بزرگ را با حداقل لغزش قیمت و کمترین هزینه انجام داد.
هدف اصلی: هدف اصلی این پلتفرم‌ها، کاهش لغزش قیمت و بهینه‌سازی کارمزدها است. آنها با جمع‌آوری نقدینگی از صرافی‌های مختلف، اطمینان حاصل می‌کنند که کاربران به بهترین قیمت و سریع‌ترین زمان ممکن دسترسی پیدا کنند.
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز در چیست؟
بسیاری از افراد می پرسند تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟ اصلی ترین تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز:
- شیوه حضانت از دارایی‌ها
- زیان غیردائمی
- مقررات
- نقدینگی
- گزینه‌های معاملاتی
- در دسترس بودن
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز؛ مدیریت و سرپرستی آنها
در صرافی‌های متمرکز، کاربران باید فرآیند تأیید هویت را طی کرده و دارایی‌های خود را در کیف پول‌های صرافی نگهداری کنند. این صرافی‌ها کنترل کاملی بر معاملات دارند تا از کلاهبرداری جلوگیری کنند. در مقابل، در صرافی‌های غیرمتمرکز دارایی‌ها همیشه در کیف پول کاربر باقی می‌ماند و معاملات توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.
میزان نقدینگی؛ فاکتوری مهم برای تریدرها
صرافی‌های متمرکز معمولاً دارای نقدینگی بالاتری هستند، به‌ویژه در زمان‌های پر حجم. در حالی که صرافی‌های غیرمتمرکز ممکن است با محدودیت نقدینگی روبه‌رو شوند، اما از نظر امنیت و کنترل کاربر بر دارایی‌ها مزایای بیشتری دارند.
سطح امنیت و ریسک‌ها؛ ریسک بالای متمرکزها!
صرافی‌های متمرکز با وجود تیم‌های امنیتی، در معرض حملات هکری قرار دارند و در صورت هک، دارایی‌ها به خطر می‌افتند. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، چون دارایی‌ها در کیف پول کاربر باقی می‌ماند، حملات هکری به صرافی‌ها تأثیر کمتری بر دارایی‌های کاربران دارند. از این رو صرافی های غیرمتمرکز امنیت بالاتری دارند.
مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز چیست؟
چرا باید به سراغ صرافی های غیر متمرکز برویم؟ پاسخ این سوال را باید در انبوه مزایای این پلتفرم ها جستجو کرد.
مزایای صرافی غیر متمرکز:
- تنوع بالای توکن‌ها: صرافی‌های غیرمتمرکز معمولاً تعداد زیادی توکن و ارز دیجیتال را پشتیبانی می‌کنند.
- کاهش ریسک حملات هکری: چون دارایی‌ها در کیف پول کاربران باقی می‌ماند، امکان دسترسی هکرها به آنها کاهش می‌یابد.
- حریم خصوصی و بی‌نامی: کاربران می‌توانند به‌طور ناشناس معاملات خود را انجام دهند.
- کاربرد در کشورهای در حال توسعه: این صرافی‌ها به کاربران در کشورهای با محدودیت‌های بانکی و مالی کمک می‌کنند تا به راحتی به بازار ارز دیجیتال دسترسی پیدا کنند.
معایب صرافی غیرمتمرکز:
- رابط کاربری پیچیده: صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل نبود رابط کاربری ساده، ممکن است برای مبتدیان چالش‌برانگیز باشند.
- آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند: با وجود امنیت بالاتر، قراردادهای هوشمند ممکن است دارای آسیب‌پذیری‌هایی باشند که می‌تواند منجر به مشکلات امنیتی شود.
- وجود توکن‌های پرریسک: برخی توکن‌های موجود در این صرافی‌ها ممکن است دارای ریسک‌های بالا و نوسانات شدید باشند.
لیست بهترین صرافی غیرمتمرکز برای ایرانیان
معتبرترین و بهترین صرافی غیرمتمرکز برای ایرانیان کدام است؟ خیلی از تریدرها به دنبال بهترین صرافی های غیرمتمرکز هستند تا بتوانند با خیالی آسوده، به ترید در آن بپردازند. در اینجا لیستی از بهتر صرافی های غیرمتمرکز برای ایرانیان آورده ایم:
1-صرافی غیرمتمرکز یونی‌سواپ (Uniswap)
یونی‌سواپ یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز است که به کاربران ایرانی این امکان را می‌دهد تا به راحتی توکن‌های ERC-20 را بدون نیاز به واسطه‌ها و احراز هویت خرید و فروش کنند. مزیت اصلی یونی‌سواپ برای کاربران ایرانی، دسترسی آسان به بازار ارزهای دیجیتال با حریم خصوصی بالا و کارمزدهای کم است. یونی‌سواپ با بیش از 5 میلیون کاربر فعال در سراسر جهان، یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز شناخته می‌شود.
2-صرافی غیرمتمرکز پنکیک‌سواپ (PancakeSwap)
پنکیک‌سواپ بر روی بلاکچین بایننس اسمارت چین (BSC) فعالیت می‌کند و به کاربران ایرانی این فرصت را می‌دهد که به‌طور مستقیم و بدون نیاز به احراز هویت، ارزهای دیجیتال مختلف را خرید و فروش کنند. پنکیک‌سواپ از استخرهای نقدینگی برای انجام معاملات بهره می‌برد و به کاربران اجازه می‌دهد با کمترین هزینه‌ها، توکن‌ها را تبدیل کنند. با بیش از 2 میلیون کاربر فعال، پنکیک‌سواپ به دلیل سرعت بالا و کارمزد کم، محبوبیت زیادی در بین کاربران ایرانی دارد.
3-صرافی غیرمتمرکز ترو ترید (TrueTrade)
ترو ترید صرافی غیرمتمرکز ومعتبری است که به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون واسطه و با استفاده از قراردادهای هوشمند، معاملات خود را انجام دهند. مزیت اصلی ترو ترید برای کاربران ایرانی، توانایی انجام معاملات با امنیت بالا و کارمزدهای رقابتی بدون تاثیر از تحریم ها و بدون نیاز به احراز هویت است. این صرافی، به‌ویژه برای کاربران جدید، رابط کاربری ساده‌ای ارائه می‌دهد و مورد توجه کاربران در کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است.
4-صرافی غیرمتمرکز وان اینچ (1Inch)
وان اینچ یک صرافی غیرمتمرکز تجمیعی است که نقدینگی را از چندین صرافی مختلف جمع‌آوری می‌کند و بهترین قیمت‌ها را برای کاربران فراهم می‌آورد. برای کاربران ایرانی، وان اینچ مزایای زیادی از جمله کارمزد کم، سرعت بالا و عدم نیاز به احراز هویت را فراهم می‌کند. این پلتفرم همچنین از توکن‌های مختلف در بلاک‌چین‌های متنوع پشتیبانی می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که معاملات خود را با حداقل لغزش و کمترین هزینه انجام دهند. وان اینچ بیش از 1 میلیون کاربر فعال دارد.
5-صرافی غیرمتمرکز OKX
OKX یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های ارز دیجیتال است که صرافی غیرمتمرکز خود را برای کاربران فراهم کرده است. این صرافی از ویژگی‌هایی مانند امکان تبادل دارایی‌های دیجیتال بدون نیاز به واسطه و احراز هویت، پشتیبانی از ارزهای دیجیتال متعدد و کارمزد پایین برخوردار است. همچنین، OKX برای کاربران ایرانی این فرصت را فراهم کرده که به راحتی و با امنیت بالا به معاملات خود ادامه دهند. این پلتفرم با بیش از 20 میلیون کاربر فعال در سطح جهانی، از بزرگ‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز محسوب می‌شود.
6-صرافی غیرمتمرکز IDEX
IDEX یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز معتبر است که با تمرکز بر سرعت و کارمزد پایین، به کاربران امکان می‌دهد تا به‌طور مستقیم ارزهای دیجیتال را تبادل کنند. این صرافی به دلیل استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته و قراردادهای هوشمند، از امنیت بالایی برخوردار است. برای کاربران ایرانی، IDEX پلتفرمی مناسب برای انجام معاملات سریع و بدون نیاز به احراز هویت است. IDEX بیش از 500 هزار کاربر فعال دارد و با پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از توکن‌ها، یکی از گزینه‌های محبوب در بین کاربران دنیای ارز دیجیتال محسوب می‌شود.
چرا ترو ترید معتبرترین صرافی غیرمتمرکز است؟
در لیست بهترین صرافی های غیرمتمرکز دنیا، همواره نام ترو ترید نیز دیده می شود از جمله مهمترین دلایل این امر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معاملات بدون نیاز به احراز هویت (KYC): شروع سریع و آسان بدون نیاز به ارائه اطلاعات شخصی.
- رابط کاربری ساده، سریع و کاربرپسند: طراحی شده برای تسهیل استفاده توسط معامله‌گران مبتدی.
- کارمزدهای پایین: معاملات با هزینه‌های کم برای حداکثر سودآوری.
- نقدینگی بالا و ترید با ضریب 1001x ترید با لوریج تا 1001x و اجرای سریع و مؤثر سفارش‌ها در هر زمان.
- پشتیبانی از کیف پول‌های مختلف: امکان اتصال به انواع کیف پول‌های دیجیتال برای سهولت در مدیریت دارایی‌ها.
- امنیت و شفافیت بالا: حفاظت از دارایی‌ها و اطلاعات شما با استفاده از فناوری‌های پیشرفته Web3.
- پشتیبانی ۲۴/۷: تیم پشتیبانی 24 ساعته و 7 روز هفته، همواره آماده پاسخگویی به سوالات و رفع مشکلات شماست.
جمع بندی درباره صرافی غیرمتمرکز چیست؟
ما در این نوشته به سوالات مهمی مثل صرافی غیرمتمرکز چیست و تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز پرداختیم. همچنین لیست بهترین صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال برای ایرانیا را نیز معرفی کردیم. اگر همچنان دراین باره سوال یا ابهامی دارید در بخش نظرات بپرسید تا کارشناسان ما شما را راهنمایی کنند.
تازه! لیست 10 صرافی ارز دیجیتال برتر دنیا در سال 2025 منتشر شد و نام ترو ترید در میان آنها دیده می شود برای مطالعه بیشتر مقاله زیر را مطالعه فرمائید:
سوالات متداول درباره صرافی غیرمتمرکز چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (DEX) پلتفرمی است که امکان معامله مستقیم و همتابه‌همتای ارزهای دیجیتال را بدون واسطه و کنترل مرکزی فراهم می‌کند.
صرافی های معتبر و امن دنیا عبارت اند از: Uniswap، PancakeSwap، Curve Finance، SushiSwapt , the true tradeو Trader Joe
صرافی‌های متمرکز تحت کنترل یک نهاد مرکزی هستند و معمولاً نیاز به احراز هویت دارند، در حالی که صرافی‌های غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به اعتماد به نهاد ثالث، معاملات را مستقیماً انجام دهند.
بله کاملا. این پلتفرم ها به دلیل نبود واسطه، ثبت سورس کد در بلاکچین و open source بودن، سطح امنیت و شفافیت بالایی دارند.
بله، برخی صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز نظیر dYdX این قابلیت را در اختیار تریدرها قرار می‌دهند.
دیدگاهتان را بنویسید